Osmanlı döneminden bu yana “fakir çikolatası” olarak bilinir; özellikle savaş ve kıtlık yıllarında halkın en önemli besin kaynaklarından biri olmuştur. Eskiden köylüler harnup hasadını topluca yapar, pekmez kaynatır, kışlık ihtiyaçlarını bu şekilde karşılardı. Halk arasında “siyah altın” olarak da anılır, çünkü geçmişte KKTC ekonomisine ciddi katkılar sağlamıştır.
Nerelerde Kullanılıyor?
Besin olarak: Çiğ tüketilir, un haline getirilip kek ve tatlı yapımında kullanılır.
Pekmez: Özellikle Lefke ve Güzelyurt bölgelerinde harnup pekmezi üretimi yaygındır. Kahvaltılarda, kış aylarında enerji kaynağı olarak tüketilir.
Şurup ve macun: Öksürük, bronşit ve astım tedavisinde doğal ilaç olarak kullanılmaktadır.
Hayvancılıkta: Çekirdekleri ve posası hayvan yemi olarak değerlendirilmektedir.
Sanayi ve ilaç: Çekirdeklerinden elde edilen “lokust gam” isimli madde gıda ve ilaç endüstrisinde kıvam artırıcı olarak kullanılır.
Faydaları
Bağışıklık güçlendirici: Yüksek mineral ve vitamin içerir.
Enerji kaynağı: Doğal şeker içerdiği için hızlı enerji verir.
Sindirim dostu: Lifli yapısıyla kabızlığı önler.
Doğal antibiyotik: Öksürük ve boğaz enfeksiyonlarında rahatlatıcıdır.
Kemik sağlığı: Kalsiyum açısından zengin olduğundan çocukların gelişiminde ve yaşlıların kemik sağlığında etkilidir.
Ne Zaman Toplanıyor?
Harnup hasadı Ağustos – Eylül aylarında yapılır. Ağaçların meyveleri kuruyup kahverengiye döndüğünde toplanır. Çoğunlukla sopalarla dallardan silkelenerek yere düşürülür ve torbalara konur.
Günümüzdeki Durumu
Eskiden ihracatın en önemli ürünlerinden biri olan harnup, son yıllarda daha çok yerel üretim ve tüketimde öne çıkıyor. Yine de özellikle “harnup pekmezi” KKTC’nin geleneksel ve kültürel ürünlerinden biri olarak öne çıkarak turistik değeri de artırıyor
